شبکه‌های اجتماعی امروزه به عنوان یکی از اصلی‌ترین فناوری‌های تحت وب مورد استفاده طیف وسیعی از کاربران فضای مجازی قرار گرفته‌اند. به نحوی که شبکه اجتماعی فیس بوک (Facebook) با ۱.۲ میلیارد کاربر، شبکه گوگل پلاس (Google+) با ۵۴۰ میلیون کاربر، شبکه لینکدین (Linkedin) با ۴۰۰ میلیون کاربر و شبکه توئیتر (Twitter) با بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر، شلوغ‌ترین شبکه‌های اجتماعی موجود در دنیا هستند.
شما هم حتما از کاربران شبکه های ارتباطی موبایلی هستید. تا به حال از خود پرسیده اید که چرا برای استفاده از اینها هزینه ای پرداخت نمی کنید؟ و هزینه ها مختلف یک شبکه ی موبایلی که تبلیغات ندارد، از کجا تامین می شود؟
رایگان بودن چنین نرم افزارهای ارتباطی مسلما بی دلیل نیست. هیچ گربه ای محض رضای خدا موش نمی گیرد.این نرم افزارها که هزینه ای از کاربر دریافت نمی کنند و تبلیغات هم ندارند، معمولا از طریق فروش این اطلاعات شخصی ( و گاه به ظاهر بی اهمیت) به شرکت های تبلیغاتی و توزیع کنندگان محتوا، کسب درآمد می کنند. همچنین آنها طبق قانون Foreign Intelligence Surveillance هم که در سال 2008 به تصویب رسید، موظف اند درصورت درخواست دولت یا سازمان NSA، اطلاعات شخصی و داده های کاربران را ، در اختیار شان بگذارند.در نگاه اول اگر شما فقط به خودتان به عنوان یک فرد نگاه کنید، نهایت سواستفاده ای که از اطلاعات شما می شود این است که با رصد اطلاعات و سرچ ها و علایق شما، شما را مورد هدف تبلیغاتی قرار می دهند که احتمال می دهند آن ها را دنبال می کنید و از آنها استقبال می کنید. به گفته ی مهندس حامد رضازاده، کارشناس هک و امنیت پلیس فتا، "عمده درآمد این شبکه های سرویس دهی رایگان، از طریق تبلیغات است. منبع بعدی درآمد آنها فروش اطلاعات است. البته فروش اطلاعات هم الزاما بد نیست. مثلا گاهی فروش اطلاعات به شرکت های تجاری انجام می شود و آن شرکت با تحلیل محتوای این اطلاعات، علاقمندی و نیازهای مردم را مشخص کرده و بر آن مبنا محصول جدید را طراحی کرده وتولید و عرضه می کند.(این مورد در ایران وجود ندارد). اما همیشه اینطور نیست. خیلی وقت ها این اطلاعات به مراکز نظامی وسازمان های اطلاعاتی و جاسوسی فروخته می شود."
ممکن است با خود بگویید اطلاعات شخصی من، از قبیل سن ، علایق و سلایق من، خرید های اینترنتی و لیست زنجیره ی دوستانم یا فعالیت های من چه چیز مهمی دارد که بخواهم نگران انتشار آن باشم. چه محتویات خاص و خطرناکی دارد که علیه من استفاده شود؟! اطلاعات نظامی یا اسناد مهم سیاسی کشور که دست من نیست! بله به صورت فردی ممکن است خطر زیادی برای شما نداشته باشد، پس این اطلاعات کی می تواند مشکل ایجاد کند و خطرناک باشد؟ مهندس رضازاده می گوید: "درحال حاضر هر شرکتی در زمینه های متفاوتی خدمات ارائه می کند مثلا موتورهای جستجو مثل گوگل، سرویس های دیگر مثل جی میل، گوگل پلاس، لینکدین، وایبر، توییتر، اینستاگرام، واتس اپ، فیسبوک و .. هر کدام در زمینه خاصی سرویس می دهند : سرچ، پست الکترونیکی، اشتراک گذاری عکس، احساسات و جملات ، اطلاعات شغلی و حرفه ای(مثل لینکدین که شبکه اجتماعی مربوط به کسب و کار است) هر شبکه ای کار خودش را انجام می دهد اما وقتی همه اطلاعات ما کنار هم جمع می شوند، دیگر اطلاعات شخصی من و شما که پست سیاسی یا نظامی خاصی در کشور نداریم مهم نیست، اینها همه درکنار هم جمع می شوند و به یک بیگ دیتا تبدیل می شوند. این داده ها تحلیل می شود، و می تواند نتایج و اطلاعات مهمی را در اختیار بگذارد. مثلا فلان مشکل در قشر اداری یک کشور حاد شده است یا طلاق در کدام بازه ی سنی دارد به شدت افزایش می یابد یا آمار بیشترین موضوع سرچ بازه ی سنی نوجوان یک ملت چه چیزی است. در واقع این داده کاوی ( Data Mining) الگوی رفتاری کاربران را استخراج می کند که با استفاده از آن می توان برای یک کشور، یک بازه ی سنی ، برای یک قشر خاص، فکر کرد، برنامه ریزی کرد و تصمیم گرفت. استفاده مثبت این داده کاوی این است که کشور بیاید برای تصمیم گیری های کلان یا بررسی های جامعه شناسانه از این داده ها و تحلیل ها استفاده کند یا شرکت های خصوصی از این تحلیل ها نیازسنجی و افکارسنجی کنند و بفهمند مردم کدام محصول را بیشترنیاز یا دوست دارند. کاربرد منفی آن هم سو استفاده از این اطلاعات در زمینه های مختلف سیاسی نظامی و حتی افکار عمومی توسط کشورهای دیگر علیه یک کشور است."
